کلسترول چیست؟
کلسترول چیست؟
کلسترول ماده موم مانندی شبیه چربی است که در تمامی سلولهای بدن یافت می شود. این ماده یا در بدن ساخته شده و یا از طریق مواد غذایی به بدن وارد میشود.
کلسترول در بدن به شکل ذرات ترکیبی جابجا میشود که به آن لیپوپروتئین گفته میشود. این ذرات به 2 نوع اصلی تقسیم می شوند:
1ـ لیپوپروتئینهای سبک یا LDL (نوع بد): سبب انتقال کلسترول به جدار سرخرگها شده و موجب تشکیل یک ساختار مومی شکل به نام پلاک میشود.
2ـ لیپوپروتئینهای سنگین یا HDL (نوع خوب): نقش مهمی در انتقال کلسترول اضافی به خارج از رگها دارد.
چرا کلسترول تا این اندازه مهم است؟
مقدار کلسترول خون ارتباط مستقیمی با بیماریهای قلب و عروق دارد. یعنی بالا بودن میزان کلسترول خون یکی از مهمترین عوامل خطر برای قلب میباشد.
افزایش کلسترول علامت و نشانه بارز بالینی ندارد. بنابراین بیشتر افراد از افزایش میزان کلسترول خون خود آگاهی ندارند. آگاهی از میزان کلسترول خون و کنترل آن با رژیم غذایی و یا حتی دارو بسیار مهم است تا به این ترتیب از موارد ابتلاء به بیماری قلبی، حملات قلبی و مرگ ناشی از آن کاسته شود. به این ترتیب کنترل میزان کلسترول خون تمامی افراد (جوانان، افراد میانسال و پیر) و حفظ آن در محدوده طبیعی ضروری و لازم میباشد.
کلسترول در بدن به شکل ذرات ترکیبی جابجا میشود که به آن لیپوپروتئین گفته میشود. این ذرات به 2 نوع اصلی تقسیم می شوند:
1ـ لیپوپروتئینهای سبک یا LDL (نوع بد): سبب انتقال کلسترول به جدار سرخرگها شده و موجب تشکیل یک ساختار مومی شکل به نام پلاک میشود.
2ـ لیپوپروتئینهای سنگین یا HDL (نوع خوب): نقش مهمی در انتقال کلسترول اضافی به خارج از رگها دارد.
چرا کلسترول تا این اندازه مهم است؟
مقدار کلسترول خون ارتباط مستقیمی با بیماریهای قلب و عروق دارد. یعنی بالا بودن میزان کلسترول خون یکی از مهمترین عوامل خطر برای قلب میباشد.
افزایش کلسترول علامت و نشانه بارز بالینی ندارد. بنابراین بیشتر افراد از افزایش میزان کلسترول خون خود آگاهی ندارند. آگاهی از میزان کلسترول خون و کنترل آن با رژیم غذایی و یا حتی دارو بسیار مهم است تا به این ترتیب از موارد ابتلاء به بیماری قلبی، حملات قلبی و مرگ ناشی از آن کاسته شود. به این ترتیب کنترل میزان کلسترول خون تمامی افراد (جوانان، افراد میانسال و پیر) و حفظ آن در محدوده طبیعی ضروری و لازم میباشد.
چگونه کلسترول موجب بیماری قلبی میشود؟
در صورتی که در خون مقدار زیادی کلسترول وجود داشته باشد، این کلسترول به تدریج در دیوارة رگها رسوب کرده، پلاک تشکیل میدهد و در طولانی مدت انعطاف پذیری دیواره رگها کاهش یافته و جریان خون درون آن بسختی انجام میشود. به این ترتیب سرعت گردش خون کم شده و احتمال لخته شدن خون در آن زیاد میشود. از طرفی چون یکی از وظایف خون حمل اکسیژن به قلب میباشد، اگر جریان خون قلب کم شود، فرد ممکن است دچار درد قفسة سینه شود. از طرف دیگر اگر جریان خون این رگ به طور کامل قطع شود، حمله قلبی و سپس سکته رخ میدهد.
عوامل مؤثر بر سطح کلسترول خون:
رژیم غذایی: کاهش مصرف غذاهای حاوی چربیهای اشباع شده و کلسترول مهمترین روش در پایین آوردن میزان کلسترول خون میباشد.
کاهش وزن: کم کردن وزن موجب کاهش مقدار LDL (نوع بد) خون و در عین حال موجب افزایش مقدار HDL (نوع خوب) میگردد.
فعالیتهای بدنی: تحرک (زیر نظر پزشک) در کاهش LDL و افزایش HDL مؤثر میباشد.
تغییراتی در برنامه غذایی خود ایجاد کنید:
گوشت قرمز: گوشت بدون چربی بخورید. مصرف اعضای جانبی گوسفند مثل جگر، قلوه، کله، پاچه و ... توصیه نمیشود به این دلیل که دارای کلسترول بالایی هستند. از فرآورده های صنعتی گوشتی مثل ژامبون یا سوسیس نیز کمتر استفاده کنید.
گوشت مرغ: قبل از پختن گوشت مرغ پوست آن را جدا کنید. از خوردن گوشت پرندگانی که در موقع پخت از خود روغن پس میدهند، پرهیز کنید.
گوشت ماهی: مصرف گوشت ماهی بخصوص ماهی آزاد، تن و ساردین بسیار توصیه شده است. روغن این ماهیها شما را در برابر بیماری قلبی مقاوم میکند.
تخم مرغ و لبنیات: به جای هر تخم مرغ کامل از 2 سفیده تخم مرغ استفاده کنید. زرده تخم مرغ حاوی مقدار زیادی کلسیم می باشد. تا حد امکان از ماست، پنیر و شیر کمچرب استفاده کنید.
نان و حبوبات: مخلوطی از غذاهای حاوی حبوبات مصرف کنید. مصرف نان سبوس دار مثل نان سنگک در کاهش میزان چربی خون خیلی کمک کننده است. نان فانتزی و شیرین مثل شیرمال توصیه نمیشود.
میوه جات و سبزیجات: فاقد کلسترول و دارای سلولز می باشند. جایگزین بسیار مناسبی برای غذاها و دسرهای پرچرب در میان وعده های غذایی بشمار میروند.
عوامل مؤثر بر سطح کلسترول خون:
رژیم غذایی: کاهش مصرف غذاهای حاوی چربیهای اشباع شده و کلسترول مهمترین روش در پایین آوردن میزان کلسترول خون میباشد.
کاهش وزن: کم کردن وزن موجب کاهش مقدار LDL (نوع بد) خون و در عین حال موجب افزایش مقدار HDL (نوع خوب) میگردد.
فعالیتهای بدنی: تحرک (زیر نظر پزشک) در کاهش LDL و افزایش HDL مؤثر میباشد.
تغییراتی در برنامه غذایی خود ایجاد کنید:
گوشت قرمز: گوشت بدون چربی بخورید. مصرف اعضای جانبی گوسفند مثل جگر، قلوه، کله، پاچه و ... توصیه نمیشود به این دلیل که دارای کلسترول بالایی هستند. از فرآورده های صنعتی گوشتی مثل ژامبون یا سوسیس نیز کمتر استفاده کنید.
گوشت مرغ: قبل از پختن گوشت مرغ پوست آن را جدا کنید. از خوردن گوشت پرندگانی که در موقع پخت از خود روغن پس میدهند، پرهیز کنید.
گوشت ماهی: مصرف گوشت ماهی بخصوص ماهی آزاد، تن و ساردین بسیار توصیه شده است. روغن این ماهیها شما را در برابر بیماری قلبی مقاوم میکند.
تخم مرغ و لبنیات: به جای هر تخم مرغ کامل از 2 سفیده تخم مرغ استفاده کنید. زرده تخم مرغ حاوی مقدار زیادی کلسیم می باشد. تا حد امکان از ماست، پنیر و شیر کمچرب استفاده کنید.
نان و حبوبات: مخلوطی از غذاهای حاوی حبوبات مصرف کنید. مصرف نان سبوس دار مثل نان سنگک در کاهش میزان چربی خون خیلی کمک کننده است. نان فانتزی و شیرین مثل شیرمال توصیه نمیشود.
میوه جات و سبزیجات: فاقد کلسترول و دارای سلولز می باشند. جایگزین بسیار مناسبی برای غذاها و دسرهای پرچرب در میان وعده های غذایی بشمار میروند.